روزنامه وطن امروز | شماره :3030

گزارش «وطن‌امروز» از وضعیت فروش اوراق بدهی دولتی در نیمه نخست سال و سناریوهای پیش رو

بانک مرکزی در محاصره بدهی‌ها

حمید کمار*: ز زمان تقدیم لایحه بودجه سال 99 به مجلس در آذرماه سال گذشته، مساله کسری بودجه به طور جدی در میان کارشناسان و مقامات مطرح شد. «7 سال بی‌توجهی دولت به اصلاح نظام مالیاتی» و «بیش‌برآورد تعمدی دولت از درآمد نفت در بودجه سال 99»، ۲ عامل اساسی کسری بودجه هنگفت سال جاری است. در چنین شرایطی «فروش اوراق بدهی» مهم‌ترین ابزار دولت برای جبران کسری بودجه سال جاری است. دولت مجوز تامین حداکثر 240 هزار میلیارد تومان درآمد از محل فروش اوراق بدهی را دریافت کرده است. مطابق گزارش‌های معاونت خزانه‌داری وزارت اقتصاد از 16 مرحله فروش اوراق بدهی دولتی در نیمه نخست سال جاری، رقمی حدود 70 هزار میلیارد تومان درآمد از این محل نصیب دولت شده است. بدیهی است فروش اوراق بدهی دولت در نیمه دوم سال جاری هم تداوم داشته باشد. تداوم انتشار و فروش اوراق بدهی اما دولت را در دوراهی خاصی قرار می‌دهد. اگر دولت اصرار به جبران کسری بودجه صرفا از محل فروش اوراق بدهی کند، ناگزیر از افزایش نرخ بهره اوراق خواهد بود. این اقدام علاوه بر افزایش تصاعدی بدهی دولت بعد آن هم در آینده‌ای نزدیک، سیاست جدید بانک مرکزی با عنوان «هدف‌گذاری نرخ تورم» را به خطر می‌اندازد. بانک مرکزی در این سیاست از طریق خرید و فروش یا ترهین اوراق بدهی در بازار بین بانکی، اقدام به هدایت نرخ بهره کوتاه‌مدت در حوالی هدف تعیین شده می‌کند تا نرخ بهره در سایر بازارها را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت نرخ تورم را به صورت پایدار کاهش دهد. از همین رو بانک مرکزی مدافع سرسخت تامین کسری بودجه از محل اوراق به جای استقراض از بانک مرکزی است. با این حال اگر دولت به جبران کسری بودجه از محل اوراق اصرار داشته باشد، ناگزیر از افزایش نرخ بهره خواهد بود. این مساله بانک مرکزی را از هدف‌گذاری خود برای کاهش نرخ بهره دور می‌کند. در مقابل اگر دولت انتشار اوراق را متوقف کند، خطر استقراض دولت از بانک مرکزی و بی‌اثر شدن سیاست «هدف‌گذاری نرخ تورم» را افزایش می‌دهد. البته بدیهی است فروش اوراق بدهی در نیمه دوم سال هم ادامه داشته باشد اما لازم است در این مسیر به عواقب این اقدام بویژه ایجاد بدهی برای دولت بعد توجه شود. با این حال «اصلاح نظام مالیاتی» و «هدایت نقدینگی» ۲ محور اصلی برای جلوگیری از تعمیق غیرقابل کنترل بدهی در آینده و اصلاح ساختار بودجه است.

* روزنامه‌نگار اقتصادی

***

بودجه سال 99 در حالی آذر‌ماه سال گذشته تقدیم مجلس شد که از همان ابتدا کارشناسان بر کسری هنگفت آن اتفاق نظر داشتند. عامل اصلی این کسری اما شیطنت سازمان برنامه و بودجه در بالا گرفتن رقم حاصل از فروش نفت خام بود. دولت در لایحه تقدیمی خود به مجلس، میزان فروش نفت خام در سال 99 را یک میلیون بشکه در روز عنوان کرده بود، در حالی که در آماری که خود منتشر کرد، میزان فروش نفت خام را کمتر از 500 هزار بشکه در روز گزارش داده بود. اقدام سازمان برنامه و بودجه در بیش‌برآورد منابع حاصل از فروش نفت خام در بودجه سال جاری به یکی از مهم‌ترین عوامل کسری بودجه تبدیل شد. اقدام سازمان برنامه و بودجه و در رأس آن محمدباقر نوبخت اما به هیچ‌وجه ناشی از خطای فنی و... نبود، بلکه این بیش‌برآورد شگردی کاملا تعمدی برای دست‌اندازی به ذخایر ارزی کشور در طول سال جاری بود. مسؤولان سازمان برنامه و بودجه و به طور ویژه رئیس آن می‌دانند در صورت محقق نشدن درآمد پیش‌بینی‌ شده از فروش نفت خام، دولت مجاز است از منابع ذخیره ارزی برای جبران آن استفاده کند. در همین راستا در بند «ج» تبصره «1» قانون بودجه سال 99 آمده است: «چنانچه منابع دولت از محل صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز در سال ۱۳۹۹ کمتر از سقف مقرر در بند «ب» این تبصره گردد، به دولت اجازه داده می‌شود با رعایت بند «پ» ماده «17» و جزء «۴» بند «ح» ماده «۱۶» قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب 10/۱۱/۱395 با اصلاحات و الحاقات بعدی نسبت به تأمین مابه‌التفاوت حاصل‌شده از منابع حساب ذخیره ارزی اقدام کند».

این بند دست دولت را در استفاده از منابع ارزی برای هزینه‌کرد در بودجه سال 99 باز کرد. از همین رو سازمان برنامه و بودجه در اقدامی کاملا آگاهانه اقدام به بیش‌برآورد درآمد حاصل از فروش نفت خام در لایحه بودجه سال 99 کرد. استدلال نوبخت برای دفاع از تخمین موهومی سازمان برنامه و بودجه از درآمد صادرات نفت خام در بودجه 99 حواشی زیادی ایجاد کرد. رئیس سازمان برنامه و بودجه در دفاع از پیش‌بینی این سازمان نسبت به صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت خام آن هم با نرخ 50 دلار به ازای هر بشکه گفت: «در مورد درآمدهای نفتی دولت هم ما از ابتدا می‎دانستیم صادرات یک میلیون بشکه نفت در روز با نرخ ۵۰ دلار ممکن است توأم با مشکلاتی باشد اما بپذیرید که این تصمیم سنجیده‌ای از سوی شورای عالی هماهنگی اقتصادی بود، بویژه در زمانی که دشمن می‌خواهد نشان بدهد هر چه بخواهد را می‌تواند محقق کند! اما ما می‌خواستیم به دشمن نشان دهیم که حتی اگر اراده کند هم نمی‎تواند تحریم نفتی ما را اجرا کند و به هر طریقی که هست با روش‌های مختلف، صادرات نفت را ادامه می‌دهیم. حالا خزانه‌داری آنها برود بیابد که ما از چه روشی این کار را می‌کنیم! صادرات نفت حق قانونی ماست».

نوبخت در حالی این اظهارات را بر زبان آورد که یکی از اصول بودجه‌نویسی در هر کشور، «واقع‌بینی حداکثری در تخمین رقم درآمدها» است. در نهایت دولت موفق شد موافقت مجلس همسو با خود را جلب کرده و رقم 46 هزار میلیارد تومان درآمد از محل فروش نفت خام را در لایحه بودجه بگنجاند. این مساله یکی از مهم‌ترین ریشه‌های شکل‌گیری کسری بودجه هنگفت در سال جاری بود.

***

مجوز دولت برای فروش 240 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی

ارقام مختلفی برای تخمین کسری بودجه ذکر شده است؛ کمترین رقمی که برای کسری بودجه سال جاری عنوان شده، 100 هزار میلیارد تومان است و این رقم در بالاترین تخمین‌ها 200 هزار میلیارد تومان عنوان شده. با این حال بسیاری از کارشناسان و نهادها از جمله مرکز پژوهش‌های مجلس، رقمی در حدود 150 هزار میلیارد تومان را به عنوان کسری بودجه سال جاری عنوان کردند. اکنون اما دولت ۲ ابزار عمده برای جبران کسری بودجه در اختیار دارد. نخستین و مهم‌ترین ابزار فروش اوراق بدهی دولتی است. ابزار دیگر، فروش و مولدسازی دارایی‌های دولتی است. مطابق آنچه در قانون بودجه سال جاری تصویب شده، دولت مجاز به فروش 90 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی در سال جاری است. با این حال در همان اوایل سال جاری، دولت با موافقت شورای هماهنگی سران قوا مجوز فروش 150 هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی مازاد بر رقم 90 هزار میلیارد تومان مصوب در بودجه را گرفت. این یعنی دولت مجاز است در سال جاری تا 240 هزار میلیارد تومان از محل فروش اوراق بدهی درآمد کسب کند.

***

فروش 70 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی در نیمه نخست سال جاری

مطابق گزارش‌های منتشر‌شده از خزانه‌داری کشور، طی 16 مرحله حراج اوراق مالی در بازار پول و همچنین پذیره‌نویسی در بازار سرمایه، رقمی در حدود 70 هزار میلیارد تومان درآمد نصیب دولت شده است. نمودار1 مجموع کل مبلغ فروش اوراق بدهی دولت در نیمه اول سال جاری را نشان می‌دهد.

همچنین نمودار2 سهم هر یک از بازارهای پول و سرمایه را در تامین مالی دولت از محل فروش اوراق نشان می‌دهد.

آمارها نشان می‌دهد روند نرخ بهره موثر اوراق بدهی دولت با طی مسیری صعودی به کانال ۲۰ درصد رسیده است. نمودار3 نرخ بهره موثر در هر یک از ۱۵ مرحله حراج اوراق مالی را نشان می‌دهد. ساده‌ترین تخمین از رقم فروش اوراق بدهی در نیمه دوم سال جاری نشان می‌دهد با توجه به فروش حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی تا نیمه اول سال جاری و با فرض تداوم همین روند، دولت از محل فروش اوراق مالی تا پایان امسال حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب می‌کند. با این حال تخمین درآمد حاصل از فروش اوراق بدهی در نیمه دوم سال جاری به همین سادگی نخواهد بود، چرا که استمرار این روش تامین مالی تبعات خاص خود را دارد.

***

تبعات اصرار بر جبران کسری بودجه صرفاً از محل فروش اوراق بدهی

اصرار بر جبران کسری بودجه صرفا از محل فروش اوراق بدهی تبعات مختلفی دارد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر است.

رشد تصاعدی بدهی دولت آینده اولین اثر تداوم فروش اوراق بدهی دولتی برای تامین کسری بودجه سال جاری، رشد تصاعدی بدهی دولت بعدی است. با توجه به اینکه بازار بدهی در طول هر مرحله از فروش اوراق به تدریج اشباع می‌شود، دولت برای تداوم فروش اوراق و تامین کسری بودجه، ناچار به افزایش نرخ بهره خواهد بود. افزایش نرخ بهره باعث رشد سریع‌تر بدهی دولت بعد می‌شود. با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از منابع حاصل از این روش صرف هزینه‌های جاری شده و بازگشتی نخواهد داشت، بازپرداخت این تعهدات در تاریخ سررسید خود به مساله‌ای برای دولت بعد تبدیل می‌شود. از همین رو اصرار بر تامین کسری بودجه از محل فروش اوراق، چالش بدهی دولت آینده را عمیق‌تر می‌کند.

* فشار بر نرخ بهره با تداوم فروش اوراق بدهی

هر چند جبران کسری بودجه از طریق فروش اوراق بدهی مورد حمایت رئیس کل بانک مرکزی است، با این حال این روش بدون هزینه نیست. بانک مرکزی در شرایط کنونی مدافع سرسخت جبران کسری بودجه از محل فروش اوراق بدهی است. بانک مرکزی خردادماه سال جاری از سیاست جدید خود برای مدیریت بازار پول با عنوان «هدف‌گذاری نرخ تورم» رونمایی کرد. اوراق بدهی دولتی مهم‌ترین ابزار بانک مرکزی برای اجرای عملیات بازار باز و مدیریت نرخ بهره کوتاه‌مدت است. لازمه اجرای این سیاست، تعمیق بازار بدهی و پرهیز دولت از هر گونه تامین بودجه از محل پایه پولی (از قبیل استقراض از بانک مرکزی یا فروش ارز به بانک مرکزی) است. از همین رو است که همتی بارها از لزوم پرهیز دولت از تامین پولی بودجه و در مقابل اتکای دولت به فروش اوراق بدهی برای جبران کسری بودجه سخن گفته است. در همین راستا رئیس کل بانک مرکزی خردادماه سال جاری اظهار داشت: «اگر دولت به این نتیجه برسد که در جیب بانک مرکزی دست نکند و اگر بتوانیم ناترازی بانک‌ها را اصلاح کنیم، می‌توانیم بر نقدینگی و تورم فائق آییم».

اولین اثر تداوم تامین کسری بودجه با فروش اوراق مالی، فشار بر نرخ بهره است. با توجه به اشباع تدریجی بازار از خرید اوراق بدهی، شرط تداوم فروش اوراق بدهی و تامین مالی دولت، افزایش نرخ بهره است. با تداوم فروش اوراق بدهی، افزایش نرخ بهره موثر به ارقام بالاتر از ۲۲ درصد غیرقابل اجتناب است. این مساله بانک مرکزی را در دوراهی «تداوم فروش اوراق بدهی و تعمیق بازار بدهی» و «پیشگیری سیاست هدف‌گذاری نرخ بهره» قرار می‌دهد. به عبارت دیگر اگر فروش اوراق بدهی با افزایش نرخ بهره ادامه داشته باشد، سیاست بانک مرکزی برای هدف‌گذاری نرخ بهره با خطر مواجه می‌شود. در مقابل اگر فروش اوراق محدود شود، تامین کسری بودجه به مشکل برخورده و خطر استقراض دولت از بانک مرکزی افزایش می‌یابد. این البته همان خطری است که رئیس‌کل بانک مرکزی بارها از آن به عنوان خطری برای موفقیت هدف‌گذاری نرخ تورم یاد کرده است.

البته لازم به ذکر است که شورای پول و اعتبار پیش از این یعنی اوایل شهریورماه جاری بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را ملزم به تجهیز ۳ درصد از مانده کل سپرده‌های خود با اوراق بدهی دولتی کرد. شورای پول و اعتبار در یکی از این مصوبات، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را موظف کرد در مدت ۳ ماه، حداقل ۳ درصد از مانده کل سپرده‌های خود را به صورت اوراق مالی اسلامی قابل معامله در بازار سرمایه که توسط خزانه‌داری کل کشور منتشر می‌شود، نگهداری کنند. همچنین شورا به بانک مرکزی اجازه داد بنا به شرایط و اقتضائات، نسبت یاد‌شده را درباره بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی تعدیل کند.

مصوبه شورای پول و اعتبار ظرفیت قابل توجهی برای فروش اوراق بدهی دولت ایجاد کرد. با توجه به تکلیفی بودن خرید این اوراق برای شبکه بانکی، مساله افزایش نرخ بهره اوراق و رشد فزاینده بدهی در سال‌های آتی تا حدودی مرتفع شده است. یک تخمین ساده نشان می‌دهد ۳ درصد از مانده کل سپرده‌های بانک‌ها و مؤسسات اعتباری رقمی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. با توجه به فروش حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی تا نیمه اول سال جاری، شبکه بانکی ملزم به خرید حداقل ۶۰ هزار میلیارد تومان باقیمانده برای اجرای تکلیف قانونی خود است. این رقم البته بسته به چگونگی خرید اوراق بدهی از سوی شبکه بانکی، می‌تواند متفاوت باشد. به بیان دیگر، اگر خرید اوراق بدهی به صورت یکنواخت میان تمام شبکه بانکی انجام شده باشد، می‌توان انتظار داشت بانک‌ها برای اجرای تکلیف شورای پول و اعتبار حدود 60 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی در نیمه دوم سال جاری خریداری کنند. در مقابل اگر اوراق فروش رفته در نیمه نخست سال جاری تنها توسط تعداد اندکی از بانک‌ها خریداری شده باشد، ظرفیت خالی در ترازنامه سایر بانک‌ها برای خرید اوراق بدهی به‌مراتب بیشتر خواهد شد.

***

اصلاح ساختار مالیاتی و رونق تولید لازمه بازپرداخت بدهی‌های ایجاد شده

هر چند فروش اوراق مالی، راهکار کم‌هزینه‌تری نسبت به استقراض دولت از بانک مرکزی است، با این حال، تداوم این روند بدون اصلاح نظام مالیاتی با هدف افزایش سهم مالیات از منابع بودجه، در نهایت به استقراض دولت از بانک مرکزی منجر می‌شود. در همین راستا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی نسبت به تداوم فروش اوراق بدهی بدون اصلاح ساختار اقتصاد هشدار داد. بازوی پژوهشی مجلس در این گزارش نوشت: «اگر انتشار اوراق بدهی و استقراض، بدون هدف ساختاری و صرفا برای تامین کسری بودجه، در حالی صورت گیرد که انتظار داشته باشیم در سال‌های بعد نیز همین کسری وجود خواهد داشت، این فرآیند صرفا به تعویق انداختن مشکل و بزرگ کردن آن خواهد بود و در واقع، صرفا اعتیاد نفتی را با اعتیاد دیگری با نام اعتیاد استقراضی تعویض خواهیم کرد. اعتیادی که عملا پس از مدتی تسویه بدهی‌های قدیمی با بدهی‌های جدید و غلطاندن آنها، کشور را به یک ساختار گلدکوئیستی بزرگ تبدیل خواهد کرد و با توجه به اشتهای فعلی ناشی از کسری و اشباع نسبی بازارها در آینده، ناچار از محل چاپ پول یا موارد مشابه تامین خواهد شد و در صورت رسیدن به مراحل حاد می‌تواند اقتصاد و بازارهای مختلف را ناپایدار کند. مروری بر بودجه ۹۹ نشان می‌دهد برنامه اصلاحی خاصی در بخش واقعی اقتصاد کشور یا تغییر در نحوه مدیریت ذی‌نفعان در ازای درخواست اجازه انتشار اوراق پیشنهاد نشده و عملا هدف از ایجاد بدهی، فقط پوشش کسری است».

یکی از مهم‌ترین شروط رهایی از گرداب احتمالی بدهی در آینده، جدیت مسؤولان دولت و مجلس در اصلاح نظام مالیاتی و ارتقای سهم مالیات از منابع بودجه است. اگر دولت و مجلس موفق شوند در فرصت باقیمانده سال جاری پایه‌های مالیاتی جدیدی در قانون بگنجانند، می‌توان به مدیریت بدهی‌های ایجاد‌شده در سال جاری و سال‌های آینده امیدوار بود. علاوه بر افزایش پایه‌های مالیاتی، هدایت فشار مالیاتی به فعالیت‌های غیرمولد و کاستن از بار مالیاتی بخش حقیقی اقتصاد، الزام دیگری برای اصلاح ساختار مالیاتی است. این اقدام از 2 جهت زمینه را برای هدایت اقتصاد به سمت رونق فراهم می‌آورد. اول آنکه با کاهش بار مالیاتی بخش حقیقی اقتصاد، زمینه برای تحقق هدف جهش تولید فراهم می‌شود. علاوه بر این با هدایت بار مالیاتی به فعالیت‌های غیرمولد و سفته‌بازانه، زمینه برای هدایت نقدینگی به سمت تولید و رشد هر چه بیشتر بخش حقیقی اقتصاد فراهم می‌شود.

علاوه بر اصلاح نظام مالیاتی، موضوع هدایت نقدینگی به سمت تولید و فعالیت‌های زیرساختی، لازمه دیگر حل همیشگی مساله کسری بودجه و جلوگیری از رشد غیرقابل مدیریت بدهی است. در همین راستا دولت با استفاده از سازوکارهای تامین مالی نظیر صندوق پروژه در بازار سرمایه، می‌تواند تا حدودی از نقدینگی موجود برای اجرای پروژه‌های عمرانی و تامین مالی تولید استفاده کند.

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

بازگشت به متن دفاع‌مقدس

احسان سالمی: جمعه‌شب تازه‌ترین قسمت برنامه تلویزیونی «هفت» به نقد و بررسی فیلم سینمایی «سفر به چزابه» اختصاص داشت؛ ساخته درخشان و ماندگار مرحوم رسول‌ ملاقلی‌پور که بدون اغراق در زمره 5 اثر ماندگار سینمای جنگ قرار می‌گیرد. نقد و بررسی این فیلم به بهانه هفته دفاع‌مقدس اما من را به زمان‌های دور برد، آن سال‌ها که سینمای دفاع‌مقدس، سینمای جنگ نبود! بله درست خواندید، سینمای دفاع‌مقدس از نظر من با سینمای جنگ فرق دارد؛ همچنان که مفهوم «دفاع‌مقدس» هم برای ما با آنچه غربی‌ها از «جنگ» در ذهن دارند، کاملا متفاوت است.

اگر هالیوود با «نجات سرباز رایان» استیون اسپیلبرگ، «دانکرک» کریستوفر نولان و «1917» سم مندس، سعی می‌کند توانمندی‌های تکنیکی و فنی‌اش را در قالب جلوه‌های ویژه و با نمایش نماهایی عریان و نزدیک از جنگ به رخ مخاطبانش بکشد، سینمای دفاع‌مقدس برای ما، اساسا با مفاهیمی غیر از خشونت محض و تلاش برای رسیدن به پیروزی‌های ظاهری گره خورده است. به قول مسعود فراستی در همین برنامه اخیر هفت، «این چیزی است که از باور می‌آید، نه از دانش». و اتفاقا همین «باور» نقطه تمایز آثار شاخص سینمای دفاع‌مقدس با همه آثاری است که سعی کردند بر تکیه بر «دانش» و پیروی از الگوهای سینمای «جنگ» و نه سینمای «دفاع مقدس»، به تبدیل سوژه‌های مرتبط با جنگ تحمیلی به آثار نمایشی بپردازند.

«سفر به چزابه» در تاریخ سینمای ایران ماندگار می‌شود چون با باور ساخته شده و نه با دانش صرف، «آژانس شیشه‌ای» ابراهیم حاتمی‌کیا همچنان مهم‌ترین اثر سینمای بعد از انقلاب است، چون با همین الگو ساخته شده؛ ایضا «دیده‌بان» و «مهاجر». اینجا «دانش» بدون «باور» فایده‌ای ندارد، که اگر داشت انبوهی از آثار ساخته‌شده در سال‌های پس از پایان جنگ که صرفا با تمرکز بر جلوه‌های ویژه میدانی و تصویری ساخته شده بودند، امروز به جای «سفر به چزابه»، «آژانس شیشه‌ای»، «از کرخه تا راین»، «بلمی به سوی ساحل»، «کانی مانگا» و «عقاب‌ها» محور بحث‌های منتقدان می‌شدند!

سینمای دفاع‌مقدس هر بار که از «باور» فاصله گرفت و به «دانش» و «تکنیک» محض نزدیک شد، شاید به شکلی مقطعی توانست نظر گروهی از مخاطبان عام و خاص را به سمت خود جلب کند اما نتوانست جا پایش را در تاریخ سینمای ایران ماندگار کند. همین نگاه تکنیک‌زده که ناشی از الگو گرفتن از سینمای جنگی هالیوود است، باعث شده در مقطعی سینمای دفاع‌مقدس پر شود از پرداخت‌های بی‌قصه آکنده از تکنیک، که شاید به واسطه انبوهی از نماهای چشمگیر و ... پرده‌ پرکنش مخاطب را مبهوت خود کند اما تنها چند ساعت پس از خروج از سالن سینما به فراموشی سپرده می‌شود.

البته این به معنای نفی تکنیک نیست، که آشنایان با این قلم و صاحب آن می‌دانند نگارنده همیشه تا چه اندازه از نفی تکنیک برای پر‌و‌بال دادن به محتوا یا حرکت در مسیر عکس آن بیزار بوده و باور داشته و دارد که این 2 بال در کنار هم باعث رشد و بالندگی سینما در حوزه‌های مختلف می‌شوند؛ اما واقعیت این است که اساسا معادلات سینمای دفاع‌مقدس به عنوان تنها ژانر بومی سینمای ایران که برآمده از نگاه گفتمانی انقلاب اسلامی است، با همه دو دو تا چهارتایی‌هایی که تاکنون در ریاضیات خوانده‌ایم، فرق دارد.

چه بسیار آثاری که در این سال‌ها با تبلیغات زیاد و گسترده و با صرف هزینه‌های هنگفت در حوزه سینمای دفاع‌مقدس تولید شدند اما به اندازه «آژانس شیشه‌ای» حاتمی‌کیا که بیش از 90 درصد پلان‌هایش در محیط بسته یک آژانس هواپیمایی فیلمبرداری شده و از نظر بصری، فاقد صحنه‌های چشم‌نواز است، دیده و ماندگار نشدند. چه فیلم‌هایی که با انبوهی از بازیگران سرشناس در ژانر دفاع‌مقدس کلید خوردند اما به گرد پای «سفر به چزابه» که در آن دوره با چند بازیگر ناشناس ساخته شد، نرسیدند.

حالا شاید برای خوانندگان این متن سوال شود: فلانی!

این همه نقد کردی و یک جمله نگفتی؛ در روزگاری که بسیاری از فیلمسازان جوان جنگ ندیده، دوست دارند برای میراث گرانبهای دفاع‌مقدس کار کنند، راه‌حل و پیشنهادت چیست؟ راه‌حل همان است که رهبر حکیم انقلاب در بیانات روز گذشته‌شان به آن اشاره کردند؛ ارجاع به متن. یعنی اگر روزی فیلمسازان و مستندسازان سینمای جنگ ابراهیم حاتمی‌کیا، رسول ملاقلی‌پور و شهید سیدمرتضی آوینی بودند که خودشان تجربه نزدیک حضور در جبهه‌های دفاع‌مقدس را داشتند، حالا بهترین راه برای ورود همراه با «باور» به سینمای دفاع‌مقدس، توجه به میراث گرانبهایی به نام «متن» است؛ متنی که می‌تواند پاسداری خوب از حس و حال دقیق روزهای دفاع‌مقدس و اتفاقات مرتبط با آن باشد؛ متنی که به فیلمسازان و مستندسازان نگاهی واقعی و نزدیک از جنگ تحمیلی و فضای حاکم بر آن می‌دهد.

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

سیرک انتخابات آمریکا

* گاف بایدن: ۲۰۰‌میلیون آمریکایی بر اثر کرونا مرده‌اند

گروه بین‌الملل: گاف بایدن در اعلام 200 میلیونی تلفات کرونا در آمریکا کافی بود تا ترامپ آن را دستاویزی برای حملات خود به رقیب دموکراتش قرار دهد.

مهم‌ترین حملات لفظی دونالد ترامپ به جو بایدن در ماه‌های گذشته «خواب‌آلود» و «گیج» خواندن وی بوده است اما گاف تازه بایدن سبب شد ترامپ با قوت بیشتری به وی بتازد. در اردوگاه دموکرات‌ها هم رسانه‌های حامی این حزب مدام از تایید پزشکی آزمایشات بایدن سخن می‌گویند و احتمالا همین موضوع پاشنه آشیل آنها در جلب حمایت مردم در انتخابات آبان ماه شود. حالا ترامپ در آخرین سخنرانی خود در «فایتویل» در کارولینای شمالی به شکلی تمسخر‌آمیز، با اشاره به وضعیت روانی رقیبش تهدید کرد ممکن است با امضای فرمانی اجرایی مانع ادامه کاندیداتوری بایدن در انتخابات شود. در آمریکا قانونی برای امکان ممانعت رئیس‌جمهور از کاندیداتوری یک فرد دیگر به صلاحدید خود وی وجود ندارد و اگر ترامپ بخواهد با ابزار قانون این کار را بکند، عملا نشدنی است. وقتی ترامپ از قدرت خود برای امضای فرمان اجرایی علیه بایدن سخن می‌گوید، مستند به قانون فرمان اجرایی در آمریکاست که همواره با ۲ اصل «فوریت» و «خلأ قانونی» رابطه مستقیمی دارد؛ به این معنا که غالبا موضوعیت صدور این فرامین در اموری مهم، فوری یا اضطراری است که خلأ قانونی درباره آنها وجود دارد و رئیس‌جمهور به عنوان عالی‌ترین مقام سیاسی و اجرایی آمریکا با صدور این فرامین زمینه قانونی لازم را برای دستگاه‌های فدرال فراهم می‌کند تا در موضوعاتی که از نظر او فوریت وجود دارد، اقداماتی را مبذول دارد. حالا اگر ترامپ بر فرض محال شوخی خود علیه بایدن را عملی کند، ممکن است در صورت بالاگرفتن اعتراض دموکرات‌ها کار به دیوان عالی قضایی آمریکا به عنوان مرجع نهایی رسیدگی به اعتراضات بکشد که آنجا هم با مرگ یک قاضی زن که به طور سنتی حامی دموکرات‌ها بود، دست برتر با ترامپ است.

* تهدید بی‌سابقه ترامپ علیه بایدن

به گزارش «وطن امروز»، گاف جو بایدن در «فیلادلفیا» سبب شد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در فایتویل در کارولینای شمالی تهدید بی‌سابقه‌ای را علیه رقیب دموکراتش مطرح کند. بایدن در سخنرانی انتخاباتی خود گفته بود: تا پایان سخنرانی من تعداد قربانیان در آمریکا بر اثر کرونا به 200 میلیون نفر خواهد رسید. پس از این ترامپ در واکنش به این گاف بایدن در صحبت‌هایش با اشاره مشخص به بایدن عنوان کرد: «ما می‌توانیم لطیفه بگوییم، می‌توانیم بازی کنیم، می‌توانیم خوش بگذرانیم. شما نمی‌توانید این فرد را به عنوان رئیس‌جمهورتان داشته باشید. شاید من فرمان اجرایی امضا کنم برای اینکه شما نتوانید او را به عنوان رئیس‌جمهورتان داشته باشید». ترامپ در این تجمع معاون رئیس‌جمهوری سابق آمریکا را به عنوان «احمق‌ترین تمام نامزدها» و «بدترین نامزد در تاریخ انتخابات ریاست‌جمهوری» این کشور توصیف کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا بار دیگر عنوان کرد: بایدن قبل از ایراد سخنرانی‌های انتخاباتی برای بهبود عملکرد ذهنی‌اش موادی مصرف می‌کند. وی ادامه داد: من قرار است با این فرد مناظره داشته باشم. شما هرگز نخواهید دانست. آنها به او یک چیز گنده تزریق می‌کنند و برای 2 ساعت او بهتر از هر زمان عمل می‌کند. مشکل این است که بعد از آن، چه اتفاقی می‌افتد.ترامپ خواستار آن شد او و بایدن قبل از شرکت در مناظرات آتی ریاست‌جمهوری بابت مصرف مواد مخدر تست بدهند. توهین ترامپ به بایدن در حالی مطرح می‌شود که نتایج یک نظرسنجی جدید در 6 ایالت کلیدی آمریکا نشان می‌دهد اکثریت رأی‌دهندگان بالقوه در این کشور درباره متناسب بودن توانمندی‌های ذهنی (روان‌شناختی) هر دو نامزد ریاست‌جمهوری آمریکا با توانمندی‌های مورد نیاز برای تصدی این سمت تردید دارند. 51 درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی گفته‌اند ترامپ از صلاحیت روانی لازم برای تصدی سمت ریاست‌جمهوری برخوردار نیست. ۵۲ درصد هم همین نظر را درباره بایدن داشته‌اند.

* هشدار سندرز نسبت به دبه کردن ترامپ

انتخابات آمریکا در حالی 43 روز دیگر برگزار خواهد شد که «تقلب» کلیدواژه انتخابات 13 آبان است. اظهارنظرهای هر دو کاندیدای نهایی این انتخابات یعنی بایدن و ترامپ دایر بر نگرانی از وقوع تقلب «سیستماتیک» توسط رقیب است. دموکرات‌ها به واسطه تجربه انتخابات 2016 و شکست هیلاری کلینتون نگران اتفاقات عجیب و غریب و باخت دوباره به ترامپ هستند و در سوی دیگر جمهوری‌خواهان و در راس آنها ترامپ از روند انتخابات پستی و اتفاقاتی که در رای دادن غیرحضوری مردم می‌تواند رخ دهد، به عنوان برگ برنده دموکرات‌ها ابراز نگرانی می‌کنند. برنی سندرز، سناتور ارشد آمریکایی و کاندیدای سابق دموکرات‌ها برای انتخابات ریاست‌جمهوری با اشاره به ادعاهای دونالد ترامپ در زمینه تقلب در انتخابات گفت: باید برای این واقعیت آماده باشیم که ترامپ هر کاری می‌کند تا قدرت را حفظ کند. وی در حساب توئیتر خود نوشت: «بعد از انتخابات سال 2016 ترامپ گفت که میلیون‌ها نفر به صورت غیرقانونی رأی دادند. همان انتخاباتی که او برنده شد. اگر در انتخابات 2020 ببازد او چه خواهد گفت؟» وی در ادامه افزود: «حتما باید متوجه و آماده این واقعیت باشیم که ترامپ هر کاری می‌کند تا قدرت و ریاست‌جمهوری را حفظ کند». این موضع سندرز در بحبوحه انتخابات آمریکا و تحولات روزهای اخیر در دیوان عالی قضایی این کشور نگرانی دموکرات‌ها را از بروز تقلب در انتخابات دوچندان کرده است. اظهارات چندی پیش ترامپ که دلیل شکست احتمالی‌اش در انتخابات پیش‌رو را تقلب عنوان کرده بود، سبب شده تحلیلگران حتی بروز جنگ داخلی بعد از انتخابات را هم محتمل بدانند.

* شواهدی از خیز ترامپ برای تقلب

جمعه گذشته بود که ترامپ با انتشار توئیتی ضمن انتقاد از رای‌گیری پستی، نتایج انتخابات ۲۰۲۰ را زیر سوال برد. وی با حمله به رای‌گیری پستی، نوشت: نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ هرگز نمی‌تواند دقیق باشد. رئیس‌جمهور آمریکا در این توئیت افزود: خب! حالا دموکرات‌ها از صندوق‌های پستی استفاده می‌کنند که از نظر امنیتی برای رای‌دهندگان فاجعه است. علاوه بر چیزهای دیگر، آنها این امکان را ایجاد می‌کنند که یک نفر چندین بار رای بدهد. ترامپ افزود: «چه کسی آنها (صندوق‌ها) را کنترل می‌کند، در مناطق جمهوری‌خواه یا دموکرات قرار دارند؟ آنها در برابر کووید ضدعفونی نیستند. تقلب بزرگ!» وی همچنین ماه گذشته در جمع هوادارانش درباره احتمال شکست‌اش در انتخابات گفت: «تنها در صورتی که تقلب رخ دهد بازنده انتخابات می‌شوم». حال آنکه وی قبلا در مواجهه با این پرسش که در صورت باخت چه موضعی خواهد داشت، گفته بود اگر پیروز نشود به امور دیگری خواهد پرداخت. نکته قابل تامل اینکه اواسط ماه آگوست امسال هم راجر استون، مشاور سیاسی پیشین ستاد انتخاباتی ترامپ که با فرمان رئیس‌جمهور آمریکا از مجازات حبس تبرئه شد، به وی پیشنهاد کرد در صورت باخت در انتخابات آتی، از پذیرش نتیجه آن خودداری کرده و با اعلان مقررات حکومت نظامی، سیاستمداران و روزنامه‌نگاران برجسته منتقد و مخالف را بازداشت کند. استون افزود: ترامپ باید با احیا و به اجرا گذاشتن قانون مبارزه با شورش، افزون بر مارک زاکربرگ رئیس شبکه اجتماعی فیسبوک، تیم کوک رئیس اپل و هر فرد دیگری را که بتوان مشارکت او را در فعالیت‌های غیرقانونی و غیرمجاز اثبات کرد، دستگیر و زندانی کند. ترامپ چندی قبل هم در اظهاراتی معنادار که حاکی از تمایل شدید وی برای بقا در قدرت بود، با متهم کردن دموکرات‌ها به جاسوسی از ستاد انتخاباتی خود در سال ۲۰۱۶، مدعی شد دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش حساب نیست و او باید ۸ سال دیگر در مسند قدرت بماند! اظهار نظری که از سوی وکیل شخصی سابق او نیز مورد تایید قرار گرفت. مایکل کوهن، وکیل سابق ترامپ با اشاره به این اظهار نظر اعلام کرد او درباره ریاست‌جمهوری مادام‌العمر شوخی نمی‌کند.

* نگرانی دموکرات‌ها از تقلب سازمان‌یافته

دموکرات‌ها که با توجه به سابقه عملکرد 4 ساله ترامپ شدیدا نگران این هستند که رئیس‌جمهور آمریکا با استفاده از نفوذ و قدرت اجرایی خود تقلب گسترده‌ای را در انتخابات 2020 رقم بزند در ماه‌های اخیر بارها نسبت به اقدامات فراقانونی و سوءاستفاده رئیس‌جمهور از قدرت در صورت باخت در انتخابات هشدار داده‌اند. تابستان امسال گروهی از مقام‌های سابق دولت آمریکا از هر 2 حزب، تحلیلگران سیاسی، وکلا و روزنامه‌نگاران، نشست‌هایی تحلیلی درباره خطراتی که انتخابات ۲۰۲۰ را تهدید می‌کند برگزار کردند که نتایج این نشست‌ها هشداردهنده و نگران‌کننده است. روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی با جمع‌بندی این نشست‌ها نوشت: ما با احتمال بسیار بالایی ارزیابی می‌کنیم که انتخابات نوامبر با چشم‌‌انداز سیاسی و هرج‌و‌مرج حقوقی و قانونی زیادی روبه‌رو خواهد شد. ترامپ احتمالا قصد دارد نتیجه انتخابات را با ابزارهای قانونی و فراتر از قانون به چالش بکشد. بر اساس این گزارش، شرکت‌کنندگان در این پروژه تحقیقاتی و تحلیلی بر این باورند ترامپ در صورتی که با شکست در انتخابات تهدید شود، از تاکتیک‌های مختلفی استفاده خواهد کرد؛ از جمله فدرالیزه کردن گارد ملی برای توقف شمارش آرای پستی. در هر سناریوی احتمالی، تصمیمات مقامات وزارتخانه‌های دادگستری، خارجه و خود نامزدها بسیار اهمیت خواهد داشت. در همین حال با فوت یکی از 9 قاضی دادگاه عالی قضایی آمریکا، جمهوری‌خواهان و شخص ترامپ به دنبال این هستند تا با انتصاب یک قاضی جمهوری‌خواه تا پیش از انتخابات نوامبر عملا وزن این حزب را در جریان اختلافات سیاسی در دستگاه قضایی آمریکا افزایش دهند؛ مساله‌ای که دموکرات‌ها بشدت نگران آن هستند و قویا خواهان این هستند که انتخاب قاضی جانشین به بعد از انتخابات موکول شود. بسیاری از آنها انتخابات ریاست‌جمهوری 2000 میلادی را به یاد می‌آورند؛ هنگامی که ماموران جمهوری‌خواه شمارش فیزیکی آرا را متوقف کردند و دموکرات‌های ناتوان چاره‌ای جز شکایت در دادگاه‌ها نداشتند.

* بازی دموکرات‌ها با کلیدواژه تقلب

پیش از سندرز، «هیلاری کلینتون» وزیر اسبق خارجه آمریکا به «جو بایدن» نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور توصیه کرد در شب سوم نوامبر، صرف‌نظر از هر اتفاقی که در انتخابات می‌افتد، شکست را نپذیرد. کلینتون معتقد است با توجه به اینکه امسال رأی‌گیری‌ به صورت پستی انجام می‌شود، مشخص شدن برنده انتخابات زمان بیشتری خواهد گرفت. هیلاری کلینتون گفت: ممکن است نتیجه روز برگزاری انتخابات حاکی از برتری ترامپ با اندکی اختلاف باشد. کلینتون افزود: در چنین شرایطی «جو بایدن نباید تحت هیچ شرایطی شکست را بپذیرد، چون به نظر من اعلام نتایج طول خواهد کشید». در ماه جولای هم نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا با اشاره به پیامدهای نتایج انتخابات نوامبر 2020 و واکنش ترامپ در صورت باخت به روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» گفت: «دموکرات‌ها باید مراقب پیامدهای شکست ترامپ باشند و خود را برای همه چیز آماده کنند». پلوسی در این مصاحبه گفته بود: بهترین وضع برای برنده شدن در انتخابات ریاست‌جمهوری، به دست آوردن پیروزی با آرای بسیار بالاست که اعتراض به نتایج آن دشوار باشد. پلوسی در عین حال احتمال اینکه دموکرات‌ها با وضعیتی مواجه شوند که رئیس‌جمهوری کنونی حاضر به ترک کاخ سفید نشود را به طور یقین رد نکرد.

***

[تشویق دموکرات‌ها به اردوکشی خیابانی درصورت شکست در انتخابات]

ماه گذشته روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشت: [دموکرات‌ها معتقدند] نمایش حضور مردم در خیابان‌ها برای اعتراض به آنچه تقلب در انتخابات از سوی ترامپ مطرح می‌شود، می‌تواند عامل تعیین‌کننده‌ای برای چیزی باشد که مردم و افکار عمومی یک نتیجه قانونی و عادلانه برای انتخابات می‌دانند. ناظران و تحلیلگران سیاسی در حال آماده‌سازی مقدمات این رویداد نهایی هستند. آنها توئیت‌های ترامپ درباره به تعویق افتادن انتخابات، گسترش دروغ درباره تقلب و خرابکاری در انتخابات و تلاش برای تخریب سرویس پستی آمریکا را مشاهده کرده‌اند. بنابراین ائتلافی از گروه‌های ترقی‌خواه و محافظه‌کار مخالف استبداد تاکید کرده‌اند اگر ترامپ قصد تقلب در انتخابات را داشته باشد، مردم باید به خیابان‌ها بیایند تا از نتایج انتخابات حفاظت کنند.

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

برگزاری رزمایش چینی‌ها در نزدیکی تنگه تایوان

حمله تمرینی چین به آمریکا

گروه بین‌الملل: افزایش تنش‌های آمریکا و چین سبب شده تا هر 2 کشور از بیم تنش نظامی، خود را آماده هر سناریویی کنند. یکی از این سناریوها احتمال برخورد نظامی ولو محدود در آینده دور یا نزدیک است. در همین ارتباط دیروز خبرگزاری رویترز مدعی شد ویدئوی منتشر شده توسط نیروی هوایی چین، تمرین عملیات این کشور علیه یک پایگاه نظامی آمریکا در منطقه شرق آسیا را نشان می‌دهد. نیروی هوایی چین بتازگی تصاویری از رزمایش نظامی بمب‌افکن‌های «اچ-۶» را که قادر به حمل بمب‌ اتم هستند، منتشر کرد. خبرگزاری رویترز، مدعی است تاسیساتی که در رزمایش مذکور مورد تمرین و حمله بمب‌افکن‌های چینی قرار گرفته، از روی پایگاه هوایی اندرسون متعلق به ارتش آمریکا در جزیره گوام شبیه‌سازی شده است. این ویدئو در دومین روز رزمایش نظامی چین در نزدیکی تنگه تایوان منتشر شده و خشم پکن از سفر دستیار وزیر خارجه آمریکا به تایپه را منعکس می‌کند. به نوشته رویترز، این کلیپ ۲ دقیقه و 15 ثانیه‌ای که تحت عنوان «اچ-۶، خدای جنگ حمله می‌کند» منتشر شده، بمب‌افکن‌های اتمی چین را نشان می‌دهد که از پایگاهی در صحرا بلند شده و دقایقی بعد یکی از آنها موشکی را به یک باند فرود ساحلی،‌ شبیه پایگاه هوایی آمریکایی در گوام، شلیک می‌کند. نیروی هوایی ارتش چین در شرح مختصری برای این ویدئو نوشته است: ما مدافعان امنیت هوایی سرزمین مادری خود هستیم، ما اعتماد و توانایی لازم را برای اینکه همواره از امنیت آسمان‌های سرزمین مادری خود دفاع کنیم، داریم. وزارت دفاع چین و مرکز فرماندهی نیروهای آمریکا در شرق آسیا هنوز به سوالات درباره این ویدئو و شباهت تاسیسات رزمایش با پایگاه هوایی اندرسون پاسخ نداده‌اند.

* هشداری برای آمریکایی‌ها

هدف از این اقدام چینی‌ها چه بود و آنها دنبال چه چیزی هستند؟ این سوالی است که ذهن خیلی‌ها را به خود مشغول کرده است. در همین ارتباط کالین کو، محقق اندیشکده مطالعات نظامی و استراتژیک سنگاپور درباره این ویدئو به رویترز گفت: این کلیپ هشداری به آمریکایی‌هاست، به این معنی که حتی اگر خاک آمریکا امن باشد اما مواضعی مانند گوام می‌تواند در زمان وقوع درگیری‌های منطقه‌ای، مورد تهدید قرار بگیرد.

* دلگرمی‌های تایوان به حمایت آمریکا

تایوانی‌ها که این روزها به پشتگرمی حمایت‌های آمریکا علیه چین اقدامات تحریک‌آمیزی انجام می‌دهند، دیروز در هشداری واضح به چین اعلام کردند نیروهای مسلح این کشور حق دفاع از خود و حمله متقابل در صورت تداوم ارعاب و تهدید از سوی چین را دارند. تنش‌ها بین چین و تایوان در ماه‌های گذشته بالا گرفته است. روزهای جمعه و شنبه چندین جنگنده چینی بر فراز تنگه تایوان و حریم دفاع هوایی تایوان به پرواز درآمده و تایوان را مجبور کرد جنگنده‌هایی را برای رهگیری اعزام کند؛ تسای اینگ ون، رئیس‌جمهوری تایوان نیز چین را تهدیدی علیه منطقه خواند. وزارت دفاع تایوان در بیانیه‌ای اعلام کرد روش‌های واضح و مشخص را برای نخستین واکنش کشور در میان تهدیدها و ارعاب بیشمار از سوی ناوهای جنگی و هواپیماهای دشمن در سال جاری مشخص کرده است. در ادامه این بیانیه همچنین آمده است، تایوان حق دفاع از خود و حمله متقابل را دارد.

* انتقام‌گیری فیلتر وی‌چت و تیک‌تاک از آمریکا

چین با هدف مقابله به مثل با انسداد برخی اپلیکیشن‌های چینی مانند تیک‌تاک و وی‌چت از اعمال تحریم‌هایی علیه برخی شرکت‌های خارجی خبر داد. چین هنوز ماهیت تصمیم خود علیه شرکت‌های خارجی و اسامی مؤسسات و نهادهای مورد تحریم را فاش نکرده اما قرار است علیه آنها مجازات‌هایی مانند جرایم نقدی، محرومیت از انجام فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در چین وضع شود. چین قصد دارد در آینده نزدیک فهرستی از شرکت‌های غیرقابل اعتماد تهیه کند و با مجازات آنها اقدامات خصمانه علیه شرکت‌های خود را که در آمریکا فعالیت می‌کنند تلافی کند. دولت آمریکا علاوه بر تیک‌تاک و وی‌چت، هوآوی را نیز بشدت مورد تحریم قرار داده است. وزارت بازرگانی چین که این خبر را اعلام کرده، تنها تصریح کرده شرکت‌هایی را تحریم می‌کند که به حاکمیت ملی چین، امنیت و منافع آن لطمه بزنند یا قوانین تجاری و اقتصادی چین را نقض کنند. بر همین اساس علاوه بر شرکت‌های خارجی، ممکن است برخی افراد هم تحریم شوند اما اسامی آنها هنوز اعلام نشده است.

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

گزاره‌های مورد تأکید رهبر انقلاب درباره تقویت ادبیات دفاع‌مقدس

در اهمیت تولید متن و شخصیت‌پردازی

سخنرانی رهبر انقلاب به مناسبت چهلمین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی رژیم بعث علیه ایران، گزاره‌های قابل تاملی درباره نسبت ادبیات دفاع‌مقدس با دیگر وجوه فرهنگ و هنر داشت. ایشان با اشاره به مساله تحریف، بر تقویت ادبیات دفاع‌مقدس تاکید کردند. به گزارش «وطن امروز»، رهبر انقلاب با بیان این جمله که ما هر چه از لحاظ زمان از دفاع‌مقدس دور می‌شویم، از لحاظ معرفت باید به دفاع‌مقدس نزدیک‌تر بشویم، گفتند: «تحریف در کمین است، دست‌های تحریف‌گر در کمینند. خب! شماها مردان جنگید، الان حضور دارید. بالاخره شماها یک چیزی می‌گویید، یک دفاعی می‌کنید اما 20 سال دیگر خیلی‌ از این جمعیتی که امروز حضور دارند نیستند، 30 سال دیگر عده‌ بیشتری نیستند. دست تحریف، این بخش پردرخشش تاریخ ما را ممکن است مخدوش کند؛ لذا باید کار کنیم، معرفت ما باید زیاد بشود، ادبیات دفاع‌مقدس باید تقویت بشود».

اهمیت ادبیات دفاع‌مقدس البته پیش‌تر نیز مورد تاکید رهبر انقلاب قرار گرفته بود. در نتیجه همین تاکید در رابطه با روایت جنگ و تقویت ادبیات دفاع‌مقدس، شخصیت‌های فراوانی که پیش‌تر از گفتن خاطرات خود امتناع می‌کردند، با بیان آنچه در دفاع‌مقدس روی داده به تقویت این مسیر کمک کردند. حالا صدها عنوان کتاب از روایت فرماندهان و رزمندگان عادی تا شرح عملیات‌ها منتشر شده است و می‌تواند حوزه‌های دیگر هنر انقلاب را نیز تغذیه کند؛ آنچنان که رهبر انقلاب نیز در سخنرانی روز گذشته ادبیات دفاع‌مقدس را به «چشمه جوشنده» تعبیر کردند و گفتند: «ما احتیاج داریم به تولید متن. اگر متن خوب و فاخر تهیه شد، آن وقت نمایشنامه از روی آن درست می‌شود، فیلم سینمایی درست می‌شود. مثلا فرض کنید که شنیدم از همین کتاب شهید خوش‌لفظ، یکی از شعرای متعهد کشور ما 10 غزل درست کرده؛ اگر شعرای متعهد وارد بشوند، ده‌ها دیوان از این کتاب‌های دفاع‌مقدس ممکن است شعر درست کنند؛ شعر هنر بزرگی است، همین طور فیلم، همین طور سینما، آثار سینمایی و مانند اینها. در دنیا هم همین جور است. در دنیا شاید بخشی از بهترین آثار سینمایی دنیا اقتباس از نوشته و متن‌های فاخر است؛ از رمان‌های فاخر و نوشته‌های فاخری که قبل از آنها نوشته شده. از روی آن می‌سازند. ما هم باید همین کار را بکنیم، باید این متن‌های فاخر را تهیه کنیم، بر اساس این متن‌ها فیلم به وجود بیاید، تئاتر روی صحنه برود و از این قبیل، بنابراین کار مهمی است».

رهبر انقلاب همچنین پیرامون شخصیت‌پردازی رزمندگان نیز نکات قابل تاملی مطرح کردند که می‌تواند سرلوحه سینماگران، نهاد‌ها و بخش‌هایی قرار بگیرد که در آثار مکتوب و نمایشی برای به تصویر کشیدن زندگی و زمانه، روحیات و اخلاق رزمندگان فعالیت‌هایی انجام داده و می‌دهند. ایشان در این باره گفتند:«یکی از کارهای بسیار لازم، بزرگداشت و شخصیت‌پردازی شخصیت‌هاست. بعضی‌ شخصیت‌ها البته مشاهیرند- مشاهیر ارتشی، مشاهیر سپاهی، مشاهیر نیروی انتظامی و بعضی‌های‌شان مشاهیر مبارز که جزو اینها نبودند، بسیجی بودند- اما بسیاری‌ها از غیر مشاهیرند. خیلی‌ از این شرح حال‌هایی که نوشته می‌شود، از افرادی است که هیچ شهرتی ندارند و از این قبیل زیادند اما کارهای بزرگ انجام دادند، مسائل مهمی به اینها منسوب است».

***

اکبر صحرایی، نویسنده دفاع‌مقدس در گفت‌وگو با «وطن امروز» با اشاره به سخنان رهبر انقلاب پیرامون ادبیات دفاع مقدس:

برجستگی‌های ادبیات دفاع مقدس بازخوانی شد

بخش‌هایی از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در ارتباط تصویری با مراسم تکریم و تجلیل از پیشکسوتان دفاع‌مقدس و مقاومت، مشخصا برای اهالی ادبیات دفاع‌مقدس از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا ایشان در این سخنرانی صراحتا به اهمیت والای ادبیات دفاع‌مقدس به عنوان سرچشمه‌ای جوشان اشاره کردند و گفتند: «تولید متون فاخر ادبی به‌ عنوان منابع غنی برای خلق آثار هنری مساله‌ای مهم است، همچنین از لزوم شخصیت‌پردازی از شهیدان و رزمندگان جنگ هم نباید گذشت، در این راستا موضوع یادواره‌های دفاع‌مقدس نیز مساله مهم دیگری است که از ایجاد فاصله نسلی در مقوله جهاد و مقاومت جلوگیری می‌کند. کارهای انجام‌شده درباره دفاع‌مقدس باارزش اما کم است و هر چه از زمان دفاع‌مقدس دورتر می‌شویم باید به معرفت آن نزدیک‌تر شویم، چراکه دست‌های تحریف‌گر در کمین هستند و باید مراقب تلاش دشمنان در تحریف واقعیات این قطعه از هویت برجسته ایرانیان باشیم».

سخنان مقام معظم رهبری درباره اهمیت ادبیات دفاع‌مقدس در توسعه تولید آثار هنری و همچنین جلوگیری از تحریف، مورد توجه بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر قرار گرفته است. به همین بهانه با اکبر صحرایی، برنده ۳ دوره جایزه کتاب سال دفاع‌مقدس به گفت‌وگو نشستیم.

***

* آقای صحرایی! سخنان مقام معظم رهبری درباره اهمیت ادبیات دفاع‌مقدس بشدت مورد توجه اهالی فرهنگ و هنر قرار گرفته است، به نظر شما برای اینکه این نکات و توصیه‌های مهم ایشان در این باره به دست فراموشی سپرده نشود، چه باید کرد؟

ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که حدود 30 سال است از دوران دفاع‌مقدس می‌گذرد، دلسوزان و پیشکسوتان ادبیات دفاع‌مقدس، نقدها و مشکلات این عرصه را به صورت پراکنده بیان کرده‌اند که خیلی از این موارد و ضعف‌ها هنوز رفع نشده است. مقام معظم رهبری نیز در سخنان‌شان به مناسبت آغاز هفته دفاع‌مقدس، نکات و توصیه‌های کاملا آسیب‌شناسانه و کارشناسانه‌ای از روند ادبیات دفاع‌مقدس طی ۳ دهه داشتند که این مساله نشان‌دهنده شناخت عمیق رهبر معظم انقلاب نسبت به ادبیات دفاع‌مقدس است. به شکلی کاملا هوشمندانه همه نکات آسیب‌شناسانه و اصولی پیشکسوتان ادبیات دفاع‌مقدس طی 30 سال اخیر در قالب سخنان مقام معظم رهبری بازگو شده است.

* بدون شک سطح بالای سخنان رهبری درباره ادبیات دفاع‌مقدس از اشراف کامل و علاقه شدید ایشان به ادبیات نشأت می‌گیرد.

دقیقا همین‌طور است. به جرات می‌توان گفت مقام معظم رهبری کارشناسی خبره و توانا در حوزه ادبیات به شمار می‌روند و از سوی دیگر ایشان عمده وقت خود را به مطالعه اختصاص می‌دهند که بدون اغراق می‌توانم بگویم ایشان از بسیاری از رمان‌خوان‌های حرفه‌ای، بیشتر رمان خوانده‌اند که این حجم از مطالعات بالا و عمیق به سطح کیفی بالای نظرات کارشناسی حوزه ادبیات ایشان انجامیده است.

* به نظر شما مهم‌ترین وظیفه مسؤولان فرهنگی و اهالی فرهنگ و ادب درباره توصیه‌ها و بیانات اخیر رهبری درباره ادبیات دفاع‌مقدس چیست؟

در گــــام اول، سخنـــــان کارشناسانه و دقیق ایشان درباره ادبیات دفاع‌مقدس باید به طور گسترده توسط اهالی فرهنگ و رسانه مورد بازنشر قرار گیرد. گام دوم که بسیار مهم‌تر از مرحله اول است، برداشتن قدم‌های استوار و برنامه‌ریزی شده در راستای رفع نقاط ضعف این حوزه است که متاسفانه معمولا مسؤولان فرهنگی کشور و اهالی فرهنگ در این مرحله به کندی حرکت می‌کنند.

به طور مثال درباره بیانات و راهکارهای کارشناسانه و علمی مقام معظم رهبری در حوزه‌های فرهنگی، نهادهای مختلف به برپایی چند همایش و سمینار بسنده می‌کنند که اغلب این مراسم‌ها از خروجی روشنی برخوردار نیست. امیدواریم برای یک بار هم که شده درباره راهکارهای رهبری در مقوله ادبیات دفاع‌مقدس، مسؤولان نهادهای مختلف فرهنگی و اهالی فرهنگ و ادب به طور منسجم و یکپارچه اتفاقات مهم و خوبی را رقم بزنند و با برپایی جلسات آسیب‌شناسانه به بررسی عمیق این نقطه نظرات بپردازند.

* البته اینجا باید نهادهای مختلف فرهنگی کشور هم نقش‌آفرینی کنند.

متاسفانه اغلب نهادهای فرهنگی و دولتی طی سال‌های اخیر در حوزه ادبیات دفاع‌مقدس به برپایی مراسم‌های نمادین در هفته دفاع‌مقدس بسنده می‌کنند و ترجیح می‌دهند با پز روشنفکرمآبانه خود، شرایط جذب روشنفکران اهالی فرهنگ را مهیا کنند که حتی در راستای این هدف خود هم آنچنان موفق نبوده‌اند و اینجاست که باید گفت حوزه ادبیات دفاع‌مقدس از مظلومیت خاصی در میان نهادهای متولی حوزه فرهنگ برخوردار است. بنده به دوستانی که در نهادهای فرهنگی مسؤولیت دارند یک نکته مهم یادآوری می‌کنم و آن اینکه فراموش نکنند بار اصلی ادبیات معاصر طی سال‌های اخیر بر دوش ادبیات دفاع‌مقدس بوده است و کمرنگ شدن این حوزه مهم‌ترین آسیب را به بدنه ادبیات کشور وارد می‌کند و آنجاست که باید گفت‌ تر و خشک با‌هم می‌سوزد.

* و سخن پایانی؟

درباره ادبیات دفاع‌مقدس اگر ساعت‌ها و روزهای متوالی هم صحبت شود، باز شاهد بازگو نشدن بخش‌های مهمی از این حوزه خواهیم بود که این مساله تنها از اهمیت بالای ادبیات دفاع‌مقدس نشات می‌گیرد، از سوی دیگر فراموش نکنیم بیانات مقام معظم رهبری درباره ادبیات دفاع‌مقدس حاوی این نکته مهم است که «ادبیات» مادر همه شاخه‌های فرهنگی و هنری است که بی‌توجهی به «دفاع مقدس» به عنوان مهم‌ترین زیرشاخه آن تبعات بسیار منفی‌ای را برای همه حوزه‌های هنری در پی خواهد داشت و امیدوارم روزی فرا برسد که با خبرنگاران درباره دستاوردهای ادبیات دفاع‌مقدس پس از رهنمودهای مقام معظم رهبری صحبت کنم.

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

نکاتی درباره فتنه جدید بی‌بی‌سی فارسی

جلسه‌ای که محرمانه نبود!

محمدعلی صمدی*: 53 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در 16 فروردین 58، از به هم پیوستن 7 گروه اسلامی که پیش از انقلاب، علیه رژیم پهلوی فعالیت مسلحانه می‌کردند، سازمانی به نام «مجاهدین انقلاب اسلامی» به وجود آمد. 17 روز بعد، خبر تاسیس «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» در رسانه‌های گروهی منتشر شد؛ تشکلی نظامی که بنا بود در غیبت یا ضعف ساختارهای سنتی نظامی و امنیتی، مسؤولیت حفظ «انقلاب اسلامی» و نظام سیاسی برخاسته از آن را عهده‌دار شود. این سازمان نوپا، از ادغام 4 گروه سیاسی و دارای فعالیت‌های شبه‌نظامی تشکیل شد؛ گروه‌هایی که چند روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هر کدام در گوشه‌ای از شهر تهران، در ساختمانی مستقر شده و توسط یکی از شخصیت‌های انقلابی شناخته‌شده و خوشنام، با شورای انقلاب مرتبط بودند، خود را پاسداران انقلاب می‌نامیدند (گروه جمشیدیه، گروه محمد منتظری، گروه سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و گروه لاهوتی). پس از تشکیل سپاه پاسداران، «جواد منصوری» فرماندهی سپاه را ماه‌ها برعهده داشت. بعد از او، «عباس دوزدوزانی» حدود 3 ماه، سکان فرماندهی را در دست گرفت. با استعفای او، «عباس آقازمانی»(ابوشریف) کمتر از یک ماه، به عنوان فرمانده سپاه معرفی شد و با کناره‌گیری وی، «مرتضی رضایی» تابستان 59، به مدت یک سال و چند ماه، به فرماندهی کل سپاه منصوب شد. پس از عزل «سیدابوالحسن بنی‌صدر» از ریاست‌جمهوری، زمزمه تعیین فرماندهی جدید برای سپاه مطرح شد و در نهایت، «محسن رضایی» مهر 60، به عنوان پنجمین فرمانده کل سپاه پاسداران، حکم مسؤولیت خود را از حضرت امام خمینی دریافت کرد. محسن رضایی اگر چه در جمع پاسداران غریبه نبود و مدت‌ها فرمانده اطلاعات کل سپاه بود اما یک تفاوت با فرماندهان پیش از خود داشت. او نخستین عضو از گروه سیاسی موسوم به «سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی» بود که به فرماندهی می‌رسید. در آن روزها، کم بودند کسانی که از اختلافات جاری در هسته مرکزی «سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی» مطلع باشند؛ اختلافاتی که می‌رفت به تجزیه آن سازمان منجر شود و تنش‌های بین سازمان مزبور و تشکل سیاسی دیگری به نام «سازمان فجر اسلام» هم به آن اضافه شده بود. سازمان «فجر اسلام» که تحت فرماندهی جوان مبارزی به نام «داوود کریمی» قرار داشت، هنگام ائتلاف گروه‌های هفت‌گانه انقلابی برای تاسیس «سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی»، از پیوستن به آن امتناع کرد. «داوود کریمی» که از مؤسسان و فرماندهان «کمیته منطقه 13» تهران بود، پس از مدتی به سپاه پیوست و در واحد موسوم به «دفتر هماهنگی» مستقر شد. او طی مدت کوتاهی به دلیل سوابق مبارزاتی، تجارب شبه‌نظامی و جذابیت‌های شخصیتی، در زمره فرماندهان شناخته‌شده سپاه درآمد و در ماه‌های نخست جنگ تحمیلی، فرماندهی اتاق جنگ جبهه جنوب را برعهده گرفت که تا حوالی مهرماه 60 تداوم داشت. امروز پس از گذشت سال‌ها، این گمان بشدت تقویت شده که در اواسط سال 60، در اذهان کادرهای قدیمی سپاه تهران، «حاج‌داوود کریمی» به عنوان گزینه فرماندهی کل مطرح بوده و تعیین محسن رضایی به عنوان فرمانده سپاه، برخلاف انتظار آنان بوده است و بعید نیست نخستین کدورت میان بخش‌هایی از پاسداران تهران (متمرکز در پادگان ولی‌عصر) از همین مقطع به وجود آمده باشد. حاج‌داوود کریمی با حکم محسن رضایی به فرماندهی سپاه منطقه 10 (سپاه تهران) منصوب شد که حدود یک سال ادامه پیدا کرد. هنوز هم در میان بسیاری از نیروهای قدیمی سپاه، چنین تصوری وجود دارد که «حاج‌داوود» توسط محسن رضایی از فرماندهی «منطقه 10» برکنار شد اما با مراجعه به برخی اعضای شورای فرماندهی وقت سپاه، برای نگارنده مشخص شد ایشان با موافقت خود و با حکم فرمانده سپاه، از آذرماه 61 به جبهه غرب منتقل شده و فرماندهی «سپاه منطقه 7» را در دست گرفت. اما همین تصور رسوب‌کرده در اذهان همرزمان قدیمی او در سپاه تهران، به سوابق ذهنی قبلی‌شان از محسن رضایی افزود. کمتر از 6 ماه بعد (اواسط بهار 62)، «حاج‌داوود» فرماندهی سپاه منطقه 7 را به دلایلی رها کرد و باز هم اینگونه به نظر آمد که این واگذاری مسؤولیت، در حقیقت «برکناری» توسط فرمانده وقت سپاه بوده است. با انجام عملیات خیبر در اسفند 62 و شهادت جمعی از فرماندهان یگان‌های سپاه تهران در این عملیات، جمعی از پاسداران تهرانی که غالبا در لشکر 10 سیدالشهدا جمع بودند، تصمیم گرفتند اعتراض خود را به نحوه اجرای عملیات‌ها و فرماندهی کل سپاه، به گوش متولیان ارشد جنگ (در رأس آنان آقای رفسنجانی به عنوان فرمانده جنگ) برسانند. این پاسداران که شهید حسن بهمنی، در رأس‌شان قرار داشت، پس از چندین جلسه طولانی باهم، نامه‌ای تنظیم کرده و به آقای رفسنجانی رساندند.

نگارنده به جرات ادعا می‌کند ماجراهایی که به تنش میان اعضای سپاه تهران با فرمانده کل سپاه در نیمه دوم سال 63 منجر شد، در همین تصورات ذهنی جاافتاده در اذهان پاسداران «منطقه 10» ریشه داشت؛ تنشی که به برگزاری جلسات پرسش و پاسخ در محل سپاه منطقه 10 انجامید. پاسداران جوان و پرشوری که از جابه‌جایی چندباره فرمانده محبوب‌شان «حاج‌داوود کریمی» گله‌مند بودند و فرمانده وقت سپاه را مقصر اصلی به شمار می‌آوردند. گمان آنان این بود که اگر «حاج‌داوود» فرمانده سپاه می‌شد، شاید جنگ سرنوشت دیگری پیدا می‌کرد و علت این وقایع را به گونه‌ای تحلیل می‌کردند که احتمالا درک آن، امروز چندان آسان نباشد. به روایت پاسداران قدیمی تهران، محسن رضایی، همواره از سوی حاج‌داوود کریمی در مظان این اتهام قرار می‌گرفت که استعفایش از عضویت در سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، صادقانه نبوده و در سپاه، کماکان بر اساس اولویت‌های سازمان مزبور عمل می‌کند؛ اتهامی که علیه شهید «محمد بروجردی» هم مطرح می‌شد و محسن رضایی در همین جلسه، با صراحت آن را رد کرده و تهمت‌زنندگان را به خدا واگذار می‌کند. تا امروز هم نگارنده هیچ دلیل قابل قبول و مورد وثوقی برای اینکه فرض کنیم محسن رضایی در بیان خود صادق نبوده، پیدا نکرده است. پس از 3 دهه، این فرضیات که مشکل میان حاج‌داوود و محسن رضایی، ریشه در اختلافات سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی با سازمان «فجر اسلام» داشته و تمام عزل و نصب‌های سپاه در چارچوب آن معنا پیدا می‌کرده، با کمی تامل و پژوهش میدانی، کاملا مخدوش می‌شود اما در آن سال‌ها، کار به قدری در سپاه منطقه 10 بالا می‌گیرد که به تدبیر و پیشنهاد شخص او، جلسات پرسش و پاسخی برگزار شد تا شاید در آستانه عملیات بزرگ آتی (عملیات بدر) از ابهامات و سوءتفاهمات ایجاد‌شده در برخی یگان‌های استان تهران بکاهد و از ایجاد انشقاق در میان بخشی از کادرهای سپاه جلوگیری کند. این 2 جلسه اوایل آذرماه 63 برگزار شد. نخستین جلسه با همهمه و هیاهوی منتقدان به نتیجه مطلوب نرسید اما جلسه دوم که روز بعد تشکیل شد، نسبتا آرام بود و گفت‌وگوهای انجام‌شده در آن ضبط شده و در همان ایام، به وفور در میان پاسداران و رزمندگان توزیع شد. رجوع به فایل صوتی این جلسه نشان می‌دهد علاوه بر گلایه‌های کادرهای سپاه تهران از مشکلات نظامی و عملیاتی، تکدرخاطر بابت آنچه اجحاف نسبت به حاج‌داوود کریمی می‌دانند، دائما بروز می‌کند. بویژه اینکه حسن بهمنی از نزدیک‌ترین رزمندگان سپاه به «حاج‌داوود» بود و در سپاه منطقه 7، معاونت عملیات او را برعهده داشت. نکته مغفول این است که سال 63، عناصر دیگری غیر از نیروهای سپاه تهران- که زمینه‌های اختلاف سیاسی با فرماندهی سپاه را داشتند؛ بویژه بیت آقای منتظری- با اهدافی کاملا متفاوت، به این بحران دامن زدند و در جلسات، با طرح مباحثی که به هیچ‌وجه مورد نظر نیروهای سپاه تهران نبود، فضای مباحثات را از مسیر نظامی، به کلی منحرف کردند. با مراجعه به متن کامل جلسه مزبور که چند روز قبل، در فضای مجازی منتشر شد، بخوبی تفاوت مطالب مطرح‌شده توسط شهید حسن بهمنی، به عنوان یک کهنه‌پاسدار با صحبت‌های اکبر گنجی که یک عنصر ستادی شاغل در بخشی سیاسی- فرهنگی در قم بود، مشخص می‌شود.

ماجرای این تنش‌ها در نهایت به سمع و نظر حضرت امام خمینی رسید و ایشان طی پیامی که توسط آیت‌الله شهید فضل‌الله محلاتی در محل پادگان ولی‌عصر قرائت شد، خواستار پایان قطعی اختلافات شدند. پیام مزبور نقطه پایان بحران سال 63 بود. پس از 36 سال، شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی فارسی، ادعا کرده در چهلمین سالگرد آغاز جنگ ایران و عراق، مستندی را با تکیه بر صدای ضبط‌شده از یک جلسه محرمانه سپاه در سال‌های جنگ پخش خواهد کرد. خیلی زود مشخص شد آن جلسه به اصطلاح محرمانه(!) همان پرسش و پاسخ میان کادرهای سپاه منطقه 10 با فرمانده کل سپاه است؛ جلسه‌ای که در زمان تشکیل، با فراخوان عمومی در میان تمام سپاه‌های مناطق برگزار شد و هیچ قید محرمانه و سری نداشت و طی 30 سال بعد، در کتاب‌های مختلف و منشورات متعدد، محتویات آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.

* پژوهشگر و تاریخ‌نگار دفاع‌مقدس

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

رهبر انقلاب در سخنانی به مناسبت چهلمین سالگرد دفاع مقدس مبانی مدیریت امام‌خمینی‌(ره) در فرماندهی جنگ را تبیین کردند

فرمانده روح‌الله

متأسفانه نقش امام در نوشته‌های مربوط به جنگ و در بحث‌های مربوط به جنگ، مورد غفلت واقع شده است

گروه سیاسی: رهبر حکیم انقلاب اسلامی صبح دیروز در ارتباط تصویری با مراسم تکریم و تجلیل از پیشکسوتان دفاع مقدس و مقاومت، با اشاره به پیروزی درخشان و واضح ملت ایران در دفاع مقدس گفتند: این واقعیت، نتیجه رهبری و فرماندهی شگفت‌انگیز امام خمینی، حضور همه‌جانبه قشرهای مختلف مردم و اقدامات و ابتکارات عقلایی مدافعان اسلام و انقلاب در این حماسه تاریخی بود که باید مراقب تلاش دشمنان در تحریف واقعیات این قطعه از هویت برجسته ایرانیان باشیم.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، رهبر انقلاب همچنین با ابراز تأسف شدید از جان‌باختن روزانه حدود ۱۵۰ نفر بر اثر کرونا، مردم را به رعایت کامل و مستمر دستورالعمل‌های بهداشتی فراخواندند.

فرمانده کل قوا، تکریم و تجلیل از پیشکسوتان و رزمندگان دفاع مقدس را وظیفه حتمی ملی و توصیه مؤکد اسلام خواندند و افزودند: برای درک عظمت کار این عزیزان و همرزمان شهیدشان باید عظمت میدان دفاع مقدس و چرایی و چگونگی این قطعه مهم از تاریخ ایران را بخوبی درک و فهم کرد.

ایشان صدام جاه‌طلب را تنها ابزاری در دست قدرت‌های بزرگ بویژه آمریکا برشمردند و افزودند: طرف‌های اصلی نبرد با ملت ایران یعنی «آمریکای ضربه‌خورده از انقلاب اسلامی، قدرت‌های نگران از ظهور یک هویت جدید اسلامی- ایرانی در منطقه، ناتو و کشورهای اروپای غربی و شرقی»، صدام را به حمله تحریک کردند تا نظام و انقلاب اسلامی را در هم بکوبند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به انتشار اسناد توافق‌های آمریکا و صدام قبل از آغاز جنگ افزودند: در طول سال‌های جنگ نیز کمک‌های نظامی، اطلاعاتی و مالی غرب و شرق به رژیم بعثی از طریق امارات، کویت، عربستان و دیگر مسیرها ادامه داشت.

رهبر انقلاب علاوه بر موضوع تحریک دشمنان، اوضاع داخلی ایران را نیز در تشجیع صدام به حمله مؤثر دانستند و افزودند: وضع نامناسب ارتش از لحاظ امکانات و فرماندهی در سال آغاز جنگ، نوپدید بودن سپاه و کمبود شدید امکانات دفاعی، واقعیاتی بود که دشمن از آنها اطلاع داشت و همین مسائل نیز آن را به آغاز جنگ، بیشتر تحریک کرد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پس از تشریح چگونگی آغاز جنگ تحمیلی ۸ ساله به بررسی مستند عوامل و نکات مهم دفاع جانانه و پیروزمندانه ملت ایران در مقابل دشمنان پرداختند.

ایشان در این زمینه، رهبری و فرماندهی امام خمینی(ره) را از آغاز تا پایان دفاع‌مقدس بسیار حساس و شگفت‌انگیز برشمردند و افزودند: امام از همان آغاز، ابعاد و حجم واقعی کارزار را شناخت و با درایتی اعجاب‌انگیز اعلام کرد این جنگ، نبرد ۲ کشور همسایه نیست، بلکه دشمنان انقلاب اسلامی و ملت ایران، در پشت صدام در مقابل نظام اسلامی صف‌آرایی کرده‌اند.

رهبر انقلاب، آوردن ملت به صحنه دفاع‌مقدس را تشخیص حیاتی امام راحل عظیم‌الشأن دانستند و افزودند: امام با درک عمیق خود، مانند اصل انقلاب، ملت را وسط میدان کارزار همه‌جانبه آورد، چرا که فهمید صرف حضور نیروهای مسلح نمی‌تواند مسأله را حل کند.

ایشان شخصیت‌ بی‌نظیر، نفوذ معنوی، صداقت و معصومیت در بیان حقایق و واقعیات و نگاه تیزبین را از دیگر ویژگی‌های فرماندهی امام در 8 سال دفاع مقدس برشمردند و افزودند: امام با قاطعیتی فوق‌العاده و بی‌نظیر، فرمان می‌داد و کارها را پیش می‌برد که تأکید بر شکست حصر آبادان و آزادسازی خرمشهر و سوسنگرد از نمونه‌های این قاطعیت عجیب است.

ایشان موضع‌گیری‌های هوشمندانه به اقتضای شرایط مختلف جنگ را از دیگر ویژگی‌های امام خواندند و با ذکر نمونه‌هایی افزودند: دادن روحیه به ملت و تحقیر دشمن در هنگام لازم، جلوگیری از آفت مخرب غرور در پیروزی‌ها و دلگرمی دادن و تفقد رزمندگان در مواقع مورد نیاز از جمله روش‌هایی بود که این پدر مهربان و مدیر معنوی، آگاه و مسلط بر میدان به کار می‌گرفت و دفاع مقدس را هدایت می‌کرد.

رهبر انقلاب با ابراز تأسف از غفلتی که در نوشته‌ها و مباحث مربوط به دفاع مقدس درباره نقش امام خمینی وجود دارد، افزودند: باید در این زمینه کار جدی و گسترده شود.

ایشان سپس با تأکید بر مراقبت از تلاش دشمن برای تحریف واقعیات دفاع مقدس، به بیان نکاتی درباره ابعاد شگرف و عظیم این پدیده پرداختند.

«پیروزی درخشان و روشن ملت ایران در جنگ تحمیلی» نخستین نکته‌ای بود که حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای به آن اشاره کردند و گفتند: هدف دشمن از به ‎راه انداختن جنگ، ساقط کردن نظام اسلامی، سلطه مجدد بر ایران و تجزیه کشور بود اما یک وجب از خاک ایران را نتوانستند اشغال کنند و یک قدم هم نتوانستند جمهوری اسلامی و ملت ایران را به عقب برانند.

ایشان با اشاره به شکست‌های مداوم ایران در جنگ‌های یکی دو قرن اخیر در دوره قاجار و پهلوی و تحقیر سران ایران در آن دوران، افزودند: ملت ایران در دفاع مقدس توانست در مقابل قدرت‌های شرق و غرب و کشورهای وابسته به آنها بایستد و با سربلندی پیروز شود و بر همین اساس این دفاع پیروزمندانه، بخشی از هویت ملی ایران است.

رهبر انقلاب اسلامی در نکته بعدی، دفاع مقدس را از ابتدا تا انتها یکی از «عقلانی‌ترین و مدبرانه‌ترین حرکات ملت ایران» برشمردند و گفتند: برخی تلاش دارند با استناد به خطایی که در یک جمعی صورت گرفته، دفاع مقدس را به بی‌تدبیری متهم کنند، در حالی ‌که این دفاع از همان شروع کار یعنی همکاری ارتش و سپاه و انتخاب تاکتیک‌های مبتکرانه و شجاعانه و انجام اقدامات بزرگ و شگفت‌آور در عملیات‌ها تا پایان جنگ و قبول قطعنامه، همه مبتنی بر عقلانیت و تدبیر بود.

«شکل گرفتن یک مدل جدید از حضور مردمی و بروز استعدادها در دفاع مقدس» سومین نکته‌ای بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به آن اشاره کردند و افزودند: این مدل بی‌نظیر و بی‌سابقه در جهان به‌گونه‌ای بود که هر فردی اعم از رزمنده ۱۴ ساله تا پیرمرد ۷۰ ساله یا دختر دانش‌آموز دبستانی و بانوان محترم در پشت جبهه یا پزشک و جراح و کشاورز و کارمند و دانشجو و شاعر و انواع قشرها و صنوف مختلف، هر یک جایگاه خود را در این شبکه عظیم مردمی پیدا می‌کردند و مشغول دفاع و خدمت می‌شدند.

ایشان خاطرنشان کردند: در این مدل گسترده حضور مردمی، استعدادهای مهمی ظهور می‌یافت و به ‌عنوان مثال یک جوان روستایی از کرمان تبدیل به حاج‌قاسم سلیمانی شد، یا یک افسر جوان تبدیل به فرمانده‌ای مجرب و توانا همچون شهید صیاد شیرازی و شهید بابایی شد، یا از یک روزنامه‌نگار داوطلب در کوران حوادث جبهه، نابغه اطلاعاتی مثل شهید باقری ساخته شد.

رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: امروز هم اگر همت شود و نگاه صحیح به مسائل و مردم وجود داشته باشد، می‌توان از این مدل بی‌نظیر استفاده کرد. البته بحث جنگ با بحث اقتصاد متفاوت است ولی صاحبان فکر می‌توانند در بررسی‌ها و پژوهش‌های خود، این مدل را به ‌عنوان ابزار اقتدار ملی در نظر بگیرند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نقش‌آفرینی مردم و گروه‌های مختلف در پشت جبهه را بخش دیگری از این مدل عظیم مردمی دانستند و گفتند: کمک‌های مالی مردمی، آذوقه‌رسانی به جبهه‌ها، رسیدگی به مجروحان، بدرقه و تشییع باشکوه شهیدان در شهرها، حمایت‌های فرهنگی- تبلیغاتی و مقابله با عملیات روانی دشمن، پذیرایی و اسکان جنگ‌زدگان در شهرها و مقاومت مردم در شهرهایی که آماج حملات موشکی رژیم بعث بودند، نمونه‌هایی از این نقش‌آفرینی‌هاست.

ایشان بروز عالی‌ترین فضایل اخلاقی و معنوی و تعالی روحی در میان رزمندگان را یکی از فصل‌های درخشان کتاب قطور دفاع مقدس برشمردند و افزودند: شرح ‌حال‌هایی که از برخی رزمندگان نوشته شده، وصیتنامه شهدا، فضایل اخلاقی همچون صدق و صفا، اخلاص، تواضع، خدمت به دیگران، ایثار، فداکاری، سحرخیزی‌ها و عبادت‌های عارفانه، بی‌اعتنایی به زیورهای دنیوی و رفتارها و حالات مادران در اعزام جوانان خود به جبهه و استقبال از فرزندان شهیدشان، همه به برکت اسلام و ایمان عمیق دینی بود که در دوران دفاع مقدس تجلی و بروز یافت.

«سرمایه‌سازی دفاع‌مقدس برای کشور» نکته بعدی بود که رهبر انقلاب اسلامی به آن اشاره کردند و گفتند: یکی از این سرمایه‌سازی‌های ارزشمند، «امنیت» است که به برکت دفاع مقدس به‌ دست آمده، زیرا دفاع ملت ایران نشان داد هزینه تعرض و تجاوز به کشور بسیار بالاست و هر متجاوزی با پاسخ کوبنده مواجه می‌شود، بنابراین متجاوز قبل از هر اقدامی تأمل خواهد کرد و آن را به صرفه نخواهد دانست.

ایشان «روحیه خودباوری» و «حرکت به سمت نوآوری‌های فنی و علمی» را یکی دیگر از سرمایه‌های دوران دفاع‌مقدس دانستند و افزودند: در همان دوران و هنگامی که شهرهای ایران هدف موشک‌های دشمن بود و هیچ کشوری به ما موشک و تجهیزات نمی‌داد، شهید طهرانی‌مقدم و دوستانش، صنایع موشکی را پایه‌گذاری کردند و توانایی کنونی موشکی، نتیجه همان روحیه خودباوری و حرکت علمی آن زمان است.

رهبر انقلاب اسلامی جرأت انجام کارهای به ‌ظاهر نشدنی و ارتقای سرمایه انسانی کشور را از جمله سرمایه‌های دوران دفاع مقدس برشمردند و گفتند: یک نمونه از سرمایه‌های انسانی دوران دفاع مقدس، شهید سلیمانی بود که در عرصه منطقه و دیپلماسی، اقدامات شگفت‌آوری انجام می‌داد و هنوز ملت ایران از گستره فعالیت‌های این شهید عزیز اطلاع کافی ندارد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «آشنایی بیشتر ملت ایران با ذات و واقعیت تمدن غرب» را از دیگر نکات 8 سال دفاع مقدس دانستند و افزودند: در تاریخ معاصر ایران عناد و خباثت دولت‌های غربی در حق ملت ایران چندبار آشکار شده اما این دولت‌ها با حمایت کامل از حکومت فاسد، ضدبشری و دیکتاتوری صدام، ادعاهای حقوق بشری و انسانی خود را عملا لگدمال کردند و ماهیت خود را بروز دادند که این شناخت عمیق خیلی مهم است و باید در همه تصمیمات ما نقش داشته باشد.

ایشان «بروز توانایی‌ها و ظرفیت‌های ملت ایران برای جهانیان» را از دیگر نکات تأمل‌برانگیز دفاع مقدس برشمردند و افزودند: دفاع مقدس در اوج حملات رسانه‌ای دشمنان ایران، خود به یک «رسانه‌ رسا و صدای بلند» تبدیل شد و با نشان دادن شجاعت، وحدت، همت و مقاومت ملی ایرانیان، برای این ملت در جهان ارزش و وجهه درست کرد.

رهبر انقلاب اسلامی دفاع‌مقدس را تابلویی عظیم و درخشان در پیش روی ملت ایران خواندند و افزودند: جنگ پدیده‌ای سهمگین و خشن است اما با وجود همه مشکلات و ضایعات آن، دفاع مقدس برای ملت ایران برکات، بشارت‌ها، پیشرفت‌ها و طراوت‌هایی به ارمغان آورد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ادبیات جهاد در قرآن را بشارت‌آمیز و در نفی ترس و اندوه دانستند و گفتند: نظیر همین ادبیات درباره مقاومت وجود دارد و قرآن تأکید می‌کند اگر استقامت کنید، ترس و اندوه که ۲ آفت بزرگ برای یک ملت است، از شما برداشته خواهد شد.

ایشان کارهای انجام‌شده درباره دفاع مقدس را باارزش اما کم دانستند و خاطرنشان کردند: هر چه از زمان دفاع مقدس دورتر می‌شویم، باید به معرفت آن نزدیک‌تر شویم، چرا که دست‌های تحریف‌گر در کمین هستند.

رهبر انقلاب اسلامی ادبیات دفاع‌مقدس را به سرچشمه‌ای جوشان تشبیه کردند و با تأکید بر تولید متون فاخر ادبی به‌ عنوان منابع غنی برای خلق آثار هنری و همچنین لزوم شخصیت‌پردازی از شهیدان و رزمندگان جنگ گفتند: موضوع یادواره‌های دفاع‌مقدس نیز مسأله مهم دیگری است که از ایجاد فاصله نسلی در مقوله جهاد و مقاومت جلوگیری می‌کند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مدافعان حرم را نمونه‌ای درخشان از تداوم برکات دفاع‌مقدس و استمرار روحیه جهاد در نسل جدید برشمردند و افزودند: حضور همزمان رزمندگانی از ملیت‌های مختلف ایرانی، سوری، عراقی، لبنانی و افغانستانی در صف واحد، از حقایق و پدیده‌های حیرت‌انگیز زمان ما است.

رهبر انقلاب اسلامی در بخش پایانی سخنان‌شان با تقدیر از تلاش‌های فداکارانه و دائمی کادر درمان و مسؤولان در مقابله با کرونا، از فوت روزانه ۱۵۰ تا ۱۷۰ نفر از هموطنان بر اثر کرونا ابراز تأسف کردند و افزودند: علاج این واقعه تأسف‌بار به دست خود مردم و در گرو رعایت اصول بهداشتی مثل فاصله‌گذاری، استفاده از ماسک و شستن دست‌هاست.

حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای درباره مسأله اربعین نیز گفتند: ملت ایران عاشق امام حسین و زیارت اربعین هستند اما قضیه راهپیمایی اربعین صرفا متوقف به صلاحدید مسؤولان ستاد ملی مقابله با کروناست که تاکنون با انجام آن مخالفت کرده‌اند، بنابراین همه باید تابع و تسلیم باشند.

ایشان با انتقاد از حضور برخی افراد در مرزها برای اظهار ارادت به امام حسین(ع) گفتند: اظهار ارادت باید از منازل انجام شود، همچنان که در روز اربعین چند زیارت وارد است و مردم می‌توانند با خواندن آنها، به پیشگاه حضرت سیدالشهداء(ع) شکوه کنند که ما آرزوی حضور داشتیم اما با این وضع مقدور نشد تا ان‌شاءالله آن حضرت عنایت و کمکی بفرمایند.

پیش از سخنان فرمانده کل قوا، سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با بیان گزارشی از برنامه‌ها و فعالیت‌های انجام‌شده در زمینه حفظ و ترویج فرهنگ، آثار و ارزش‌های دفاع مقدس گفت: وظیفه ما است آن دوران زرین و نقطه نورانی در کشور را زنده نگه داریم و با پاسداری از آن اجازه ندهیم دوران سراسر افتخار دفاع مقدس، تحریف و به فراموشی سپرده شود.

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

اروپایی‌ها به گفتاردرمانی اکتفا کرده‌اند

علی علیزاده*: این روزها از کف خیابان تا اتاق جلسات اندیشکده‌های سیاسی - امنیتی ایرانی و خارجی، تحلیل‌های عمومی و تخصصی از سرنوشت برجام تا مکانیسم ماشه و موضع ایران ارائه می‌شود.

۱- ساز‌‌و‌کار حل اختلاف‌(dispute mechanism)‌ برجام به گونه‌ای طراحی شده است که در هر صورت و با کمترین بهانه می‌تواند علیه ایران تفسیر شود. این مساله که چرا در متن برجام موضوع مهم «خروج از معاهده» پیش‌بینی نشده، غفلت آشکار و مهمی است که متاسفانه صورت گرفته و به بهانه‌ای برای آمریکا و ادعاهای استعماری‌اش تبدیل شده است.

۲- درست است که 3 کشور اروپایی و چین و روسیه تفسیر آمریکا در بازگشت تحریم‌ها را نمی‌پذیرند و متکی به ادبیات اخلاقی و حقوقی می‌توان گفت آمریکا حق بهره‌گیری از مکانیسم ماشه را ندارد اما به جرات می‌توان ادعا کرد با این استدلال‌های زیبا برای ملت ایران آبی گرم نمی‌شود.

۳- آنچه روشن است اینکه آمریکا در قالب تحریم‌های ثانویه یا یکجانبه 6 قطعنامه پیش از سال ۱۳۹۲ بویژه قطعنامه مهم و جامع ۱۹۲۹ را اعمال خواهد کرد. از آنجا که ماهیت اقتصاد سرمایه‌داری، اروپایی و مبتنی بر شرکت‌های خصوصی و غیردولتی است، بیانیه کشورهای اروپایی در عمل ارزش چندانی ندارد. مگر آنکه اروپا در عمل و به صورت ملموس در مراودات بانکی و اقتصادی و خرید نفت ایران مشارکت کند که تصور چنین اقداماتی از اروپا حتما چیزی جز توهم نخواهد بود، بویژه آنکه اروپا در 4 سال گذشته با بازی‌هایی چون خط ویژه مالی یا اینستکس عملا دستگاه دیپلماسی کشورمان را به سخره گرفته است و ما هم ساده‌دلانه منتظر آغاز به کار این فرآیند هستیم.

۴- نمی‌خواهم سویه نقادی را به سوی برجام، دولت روحانی یا دستگاه دیپلماسی بگیرم اما یک نکته را مصرانه متذکر می‌شوم که نامه 3 کشور اروپایی و گفتاردرمانی اروپایی‌ها را دستمایه تدلیس و غسل تعمید اروپایی‌ها قرار ندهید، در تحلیل رفتار اروپا و آمریکا به صورت شفاف به مردم توضیح دهید که اروپا و آمریکا گرچه در گفتار متمایز اما در عمل جبهه واحدی علیه ملت ایران هستند و در ادامه هم خواهید دید که گر چه تن به تشکیل کمیته ناظر شورای امنیت برای اعمال تحریم‌ها نمی‌دهند اما در عمل تابع خزانه‌داری آمریکا و اوفک خواهند بود. هشدار من به عدم تدلیس در داخل از آن رو است که جمهوری اسلامی ایران در روزهای آینده تصمیمات راهبردی و مهمی اتخاذ می‌کند و اروپا هم مجبور می‌شود نقاب نمایشی‌اش را کنار بزند و در کنار آمریکا بایستد.

۵- با اسنپ‌بک جنازه برجام به خاک سپرده می‌شود. بدیهی است برای ایران ماشه دور جدیدی از اقدامات چکانده می‌شود که حداقل آن برگشت کل چرخه هسته‌ای ایران به قبل از سال ۱۳۹۲ است.

* نماینده مردم مراغه و عجب‌شیر/عضو هیأت‌رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

مادر شهید همت پس از ۳۷ سال دوری به فرزند شهیدش پیوست

مادر میهمان ابراهیم

حاجیه «نصرت همت» مادر شهید حاج ‌محمدابراهیم همت یکشنبه‌شب پس از ۳۷ سال دوری در ۹۱ سالگی به فرزند شهیدش پیوست و دار فانی را وداع گفت. سردار شهید همت، فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله غروب ۱۷ اسفند ۱۳۶۲ در عملیات خیبر جزیره مجنون در خاک عراق بر اثر اصابت ترکش گلوله توپ به شهادت رسید. سرلشکر محمد باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح، سرلشکر پاسدار حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران، سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری مسؤول قرارگاه فرهنگی- اجتماعی بقیه‌الله الاعظم، دکتر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در پیام‌های جداگانه‌ای درگذشت مادر شهید همت را به خانواده ایشان تسلیت گفتند.

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر:

اسناد جدیدی از همکاری خانواده پهلوی با رژیم بعث عراق در جنگ تحمیلی منتشر شد

سواری پالانی‌ها به صدام

رسانه عراقی اعلام کرد بر اساس اسناد سرویس اطلاعات رژیم بعثی، خانواده محمدرضا پهلوی در 8 سال دفاع‌مقدس به صدام کمک می‌کردند. به گزارش ایسنا، شبکه عراقی الاتجاه اعلام کرد: اسناد به دست آمده از سرویس اطلاعات رژیم سابق عراق نشان می‌دهد خانواده پهلوی و برخی نزدیکان‌شان در جریان 8 سال دفاع‌مقدس از رژیم بعث حمایت کرده‌اند تا به ایران حمله کند. بر اساس این اسناد، خانواده محمدرضا پهلوی بعد از اینکه از ایران فرار کرده‌اند به همراه نزدیکان تیمور بختیار، رئیس پیشین ساواک و شاپور بختیار، نخست‌وزیر پیشین ایران به صدام کمک کردند تا جنگ به سود او به پایان برسد. این اسناد همچنین نشان می‌دهد برخی جنگنده‌های آمریکایی و فرانسوی که در زمان محمدرضا شاه خریداری شده بودند با موافقت فرح پهلوی به رژیم بعث عراق تحویل شده‌اند تا شهرهای ایران را مورد هدف قرار دهد. برخی گزارش‌های امنیتی عراقی نشان می‌دهد بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، برخی نزدیکان تیمور بختیار واسطه میان رژیم بعث و خانواده پهلوی بودند و در جنگ ایران و عراق از صدام حمایت می‌کردند.

ارسال به دوستان

نظرات بینندگان

نظر شما

نام:

ایمیل:

نظر: